Lastik Sökme Takma Makinası Nasıl Güvenli Kullanılır?
Lastik Sökme Takma Makinası Nasıl Güvenli Kullanılır?
Lastikleri söküp takmadan önce bilinmesi gereken önemli güvenlik önlemleri vardır. Belirli ayrıntılara dikkat edilmezse lastikler patlayabilir ve ciddi kişisel yaralanmalara neden olabilir.
Tüm Lastik Sökme Takma Makinesi çeşitlerine göz atmak için Tıklayınız.
* Lastiğin, jant için belirtilen boyutta ve yapıda olduğundan her zaman emin olun.
* Jant çapının, lastik yanağında yazılı olan çapla eşleştiğini kontrol edin.
* Lastik damaklarını oturturken asla 40 PSI'yi geçmeyin.
* Damaklar oturduktan sonra lastiği asla lastik üreticisinin tavsiye ettiği basıncın üzerinde şişirmeyin. Sızıntı ve titreşim gibi lastik sorunları bazen yanlış monte edilmiş lastiklerden kaynaklanabilir.
Lastik Sökme Takma Makinası Nasıl Kullanılmalı?
Operatör Koruyucu Donanımı ve Ekipmanı
Kişisel koruyucu ekipman, lastik değiştirmeyi daha güvenli hale getirmeye yardımcı olur. Ancak, ekipman güvenli çalıştırma uygulamalarının yerini tutmaz. Lastik servis faaliyeti sırasında daima dayanıklı iş kıyafetleri giyin ancak bol giysilerden kaçınılmalıdır. Aşınmış lastikleri ve tekerlekleri tutarken operatörün ellerini korumak için sıkı oturan deri/mekanik eldivenler önerilir. Yaralanmayı önlemek için lastik servis personeli tarafından çelik burunlu ve yağa dayanıklı tabanlı sağlam deri iş ayakkabıları kullanılmalıdır. Lastik servis faaliyeti sırasında göz koruması şarttır. Güvenlik gözlükleri kullanılmalıdır. Ağır lastikleri desteksiz kaldırmaktan kaçınmalı ve sırtınızı korumalısınız.
Operatörün Güvenliği – Operatöre Emanet
İster binek ister kamyonlar ister ATV ve motosiklet lastik sökme takma makinesi kullanın, çok ayrıntılı ve anlaşılması kolay kullanım kılavuzları ile gelir. Hepimiz biliyoruz ki ülkemizde kimse kılavuz okumayı sevmez. Mutlaka makineyi kullanmadan önce lastik sökme takma makinası kılavuzunu tamamen okuyun ve anlayın. İlk lastik sökme takma makinesi satın alımınız ya da bir lastik sökme takma makinası çalıştırmadıysanız, aşina olan bir kişinin sizi çalıştırma konusunda eğitmesi şiddetle tavsiye edilir.
Çoğu lastik sökme takma makinası, benzer görünebilir ancak farklı şekilde çalışabilir. Makineyi satan distribütör, size kendi konumunda bir eğitim seansı vermekten veya eğitim için bulunduğunuz yere servis sağlayabilecek birine sizi yönlendirmekten memnuniyet duyacaktır (bir hizmet ücreti uygulanır). Distribütör ayrıca gerektiğinde telefonla teknik destek ve sorun giderme önerileri sunar. Bu, kılavuzun tamamını okumanız ve anlamanız gereken sorumluluğu ortadan kaldırmaz.
Bu sorumluluğun bir otomobil satın aldığınız andan hiçbir farkı yoktur. Otomobil satıcısı, bir motorlu taşıtın nasıl kullanılacağını ve sürüleceğini bildiğinizi varsayar. Güvenli kullanım sizin sorumluluğunuzdadır ve satıcı nasıl yapılacağını bildiğinizi varsayar. Gerektiğinde eğitim isteyin.
Lastik Sökme İşlemi Nasıl Yapılmalı?
Lastiği tekerlekten çıkarmadan önce, pafta kullanarak iğneyi çıkarın ve lastiğin havasını tamamen indirin. Lastik balans yapılmadan yamalanacak ve yeniden takılacaksa, supap sapının ve varsa tekerlek ağırlıklarının yerlerini bir tebeşir ile işaretlediğinizden emin olun. Tekerleğe başka bir lastik takılacaksa, önce tekerlekteki tekerlek ağırlıklarını çıkarın.
Şişkin veya içerisinde hava olan lastiğin damaklarını asla düşürmeye çalışmayın.
Lastik Sökme Takma Makinası Hakkında Bilinmesi Gerekenler
İlk lastik sökme takma makinası, lastik ve jant tertibatının dişli bir mil üzerine kaldırılmasını gerektiren bir merkez montaj sistemine sahipti. Bu tip lastik değiştirici, 1990'lara kadar sektörün en çok kullanılan ürünleri arasındaydı.
Yarı otomatik lastik sökme takma makinaları orijinal olarak ilk Avrupa'da geliştirildi ve çabucak favori lastik sökme takma makinası haline geldi. Jant çapları büyüdükçe ve lastikler daha düşük yanak ile üretildikçe, yarı otomatik lastik sökme takma makinası her lastikçi için bir zorunluluk haline geldi.
Zamanlar Run-flat, sert yanak ve düşük profilli lastikleri değiştirmek için operatöre yardımcı olmak amacıyla özel pnömotik yardımcı kollar eklenmiştir. Bu yardımcı kollar havalı hidroliktir ve lastiğin takılmasına veya sökülmesine destek olmak için lastik damaklarına baskı yaparak lastiğin sökülmesine yardımcı olur.
Motosiklet Lastik Sökme Takma Makinesi Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Standart lastik sökme takma makinelerinden farkı jant çalışma aralığı ve lastiği janttan ayıran kafa kısmıdır. Hemen hemen diğer tüm özellikler aynıdır.
Topuk Düşürme
Lastiği janttan çıkarmak için, lastik damaklarının her ikisinin de tekerlek üzerindeki damak yuvalarından ayrılması gerekir. Buna “Topuk Düşürmek” denir. Topuk düşürücü, lastik değiştiricinin sağ tarafında bulunur ve ayak pedalı ile ya da joystick ile çalışabilen modelleri vardır. Jant ve lastik, topuk düşürücü kol ile makinenin arasına yerleştirilir. Topuk düşürücü, janta temas etmeyecek şekilde lastik topuğu üzerine ve jant kenarından hafif uzağa yerleştirilir. Lastiğin topuk kısmını janttan ayırmak için pedala basarak topuk düşürücü etkinleştirilir. Ellerinizi ve bacaklarınızı hareketli parçalardan uzak tutmalısınız. Lastiğin diğer tarafındaki topuğu düşürmek için tekerlek döndürülür. Lastiğin topuk kısmı janttan tamamen ayrılana kadar lastik üzerindeki jantta tutunan tüm kısımları döndürerek düşürmeli ve lastiği boşa çıkarmalısınız.
Topuk düşürücü bıçak üzerinde, bıçak jant tarafından döndürülürken jantın çizilmesini önlemek için plastik koruyucular kullanılabilir.
Lastik basıncı izleme sistemi (TPMS) takılı olabilecek lastik sibop hasar görmesini önlemek için, TPMS sibop topuk düşürücüden korunmalı ve TPMS’ olan yere yerleştirildiğinde dikkat edilmelidir.
İçerisinde hava olan lastiğin topuklarını düşürmeyin ya da yerinden çıkarmaya çalışmayın. Lastiğe veya janta çekiçle vurmayın. Bir çekice ihtiyacınız varsa bir şeyler ters gidiyor demektir. Lastiği janttan çıkarırken, lastiği asla bırakmayın. Kayıp ya da yukarı çıkıp size çarpabilir.
Jantı Döner Tablaya Sıkıştırma
Jant ve topukları düşürülmüş lastiği döner tablaya yerleştirmeden önce, her iki topuğu da lastik montaj kremi ile kayganlaştırmalısınız. Jantı döner tablaya sıkıştırmanın iki yöntemi vardır.
İçten Sıkıştırma, jantı içten dışa tutturmadır. Tırnaklar birbirine yakın konumlandırılır ve jant döner tabla üzerine yerleştirilir. Ayak pedalı, tekerleği içten dışa sıkıştırmak için etkinleştirilir. Tırnaklar dışarı doğru genişleyecek ve jantı ortalanmış bir konumda güvenli bir şekilde tutacaktır.
Dıştan Sıkıştırma, Jantın dış içe tutturmadır. Tırnaklar birbirine uzak konumlandırılır ve jant döner tablanı üzerine yerleştirilir. Tırnakların jantın altında nereye geldiği gözlemlenerek, ayak pedalına basarak tırnakları jant kenarına gelecek şekilde içe doğru kapatın. Jant, tırnakların açık çenelerine doğru aşağı doğru itilmesi gerekebilir. Tırnaklar jantı güvenli bir şekilde ortalanmış bir konumda kilitleyecektir.
Lastik Sökme - Lastiğin Janttan Çıkarılması
Jant döner tablaya sıkıştırıldıktan sonra, sökme takma kafasını jantın kenarına getirmek için altıgen mil aşağı yukarı yönde yer değiştirilebilir. Sökme takma sırasında janta dokunmayı önlemek için jant yüzeyinden dikey olarak yaklaşık 2 mm uzağa çekilir ve altıgen mil kilitlenir. Yarı otomatik makinalarda sökme takma kafasını janttan 2 mm uzağa yatay olarak hareket ettirmek için büyük bir vida bulunur. Modern çelik sökme takma kafalarının çoğunda, montaj işlemi sırasında kafa janta temas ederse jantı korumak için plastik çene aparatları bulunur. Komple plastik sökme takma kafaları da mevcuttur.
Lastiğin Sökülmesi Takılması için Sökme Takma Kafasını Doğru Konumlandırılması çok önemlidir.
Sökme takma kafası kilitlendikten sonra, üst topuk levye ile lastik sökme takma kafasının üstüne çıkarıldıktan sonra döner tabla saat yönünde döndürülerek çıkartılır.
Topuğu yırtmamaya dikkat edin yoksa lastik kullanılamaz hale gelebilir. Topuk sıkışmaması için, topuğa yeterince krem uyguladığınızdan emin olun.
Önce üst topuk jantın dışına çekilir, ardından alt topuk çıkartılır gelir. Asla aynı anda iki topuğu çıkarmaya çalışmayın. Üst topuk sökme takma kafasının üzerine geldiğinde, döner tablayı saat yönünde döndürmek için ayak pedalı etkinleştirilir. Lastik levye ile jantın üstünde tutulmaya devam edilir ve topuk düşene kadar lastiği saat yönünde döndürmek gerekir.
Topuğu sıkışmış bir lastik, sıkışma giderilene kadar döner tablayı saat yönünün tersine çevirmek için pedal yukarı kaldırılarak çözülebilir. Takma ve sökme prosedürü sırasında, sıkışmalardan kurtulmak için ters çevirme özelliğini kullanabilirsiniz. Lastik sökme işleminde yaralanmaları önlemek için ellerinizi ve vücudunuzun diğer bölgelerini ve giysilerinizi hareketli kısımlardan uzak tutmalısınız.
Lastiğin ve Tekerleğin İncelenmesi
Lastik tekerlekten çıkarıldıktan sonra, iç kısımda kesikler, karkas hasarı, delici nesneler, kir ve sıvı olup olmadığını kontrol edin. Topuk çevresindeki birkaç yerden çekerek durumunu inceleyin. Topuk da bozulma varsa, lastiği TAKMAYIN topuk teli kopmuş olabilir. Birinin güvenliğini riske atmaya değmez.
Not - Hasarlı bir lastiği veya jantı asla monte etmeyin. Bu, araçta bulunanların yaralanmasına veya ölümüne neden olabilir. Böyle bir durumda sorumluluk lastiği takan teknisyene ait olabilir.
Jantta keskin kenarlar, ezikler, çatlaklar ve diğer hasarlar açısından inceleyin. Janttaki küçük bozulma ve yamulmalar bazen düzeltilebilir. Kullanılabilir olup olmadığı belirlenmeden önce daha büyük hasarların olmadığının kontrol edilmesi gerekir. Aşırı salgı, aracın daha yüksek hızlarda sallanmasına neden olabilir. Pas, jant üzerindeki topuk yuvasına zarar verebilir. Pas sadece jant yüzeyinde ise tel fırça ile temizlenebilir. Topuk yuvası düzgün değilse, lastikte yavaş bir sızıntı olur yapılabiliyorsa tamir ve ya jantın değiştirilmesi gerekir.
Sibop Değişimi
Sıradan kauçuk supaplar, alışıldığı üzere lastik değişimi servisi sırasında veya yeni lastikler takıldığında değiştirilir. Supap, lastik janttan çıkarmadan da değiştirilebilir. Supap çatladığında veya sızıntı yapmaya başladığında yapılır. Sızıntılar için, supap yana doğru yatırılarak ve köpüklü su yardımı ile herhangi bir hava sızıntısını olup olmadığı bulunabilir.
Supap değiştirmek için, bıçak yardımı ile keserek janttan çıkartın. Lastiği takmadan önce supabı takmayı unutmayın. Yeni supabı, supap takma aletine geçirin, kayganlaştırmak için lastik montaj kremi kullanabilirsiniz ve jant deliğinin içine doğru çekin. Tamamen deliğe girdiğinden ve düzgün oturduğundan emin olun.
TPMS Supaplı Jant Lastik Sökme ve Takma
Lastikleri söküp jantlara takarken doğrudan TPMS'ye zarar vermemeye dikkat edin. Lastiği topuğunu sensörün üzerinden zorlamayın, aksi takdirde kırılabilir veya lastik damağı hasar görebilir. Sensör topuk düşürücünün bıçağından jant boyunca zarar görmeyecek alanda konumlandırıldığından emin olun.
Run-flat lastikli otomobillerde ekstra sert yan duvarları vardır ve lastik sökme takma makinasının yardımcı kolu yoksa onlarla çalışmak çok zor olabilir.
Yönlü Lastikler
Bazı lastikler yalnızca desenleri sebebiyle tek yönde çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bunlarda dönüş yönünü gösteren bir ok olacaktır. Yön okları olup olmadığını görmek için lastik yanağını kontrol edin.
Lastiğin doğru tarafının dışarı baktığından emin olun. Bazı lastiklerde beyaz duvarlar veya özel harfler bulunur. Tüm lastiklerin, lastiğin arka tarafında yer alan bir seri numarası vardır.
Radyal lastik yanakları esnektir ve lastik topukları, janta sıkı oturması için janta yakın bir toleransla tasarlanmıştır. Şişirme sırasında iyi kremlenmiş topuklar kolaylıkla yerine oturur. Topuklar lastik şişirildiğinde düzgün oturmazsa, dengeyi bozacak şekilde yuvarlak olmayan bir duruma sahip olabilir. Her iki lastik topuğunu lastik montaj kremi ile kayganlaştırın. Kaliteli kremler yeterince kaygandır ve hızlı kurur. Ayrıca jant üzerindeki topuk yuvalarını krem ile kayganlaştırmanız ilave kaygan bir ortam yaratacaktır.
Lastik Montaj Kremi
Lastik montaj kremi kullanılması aşağıdakileri sağlar:
1) Sökme takma sırasında lastik topukları ile jantın kenarı arasındaki sürtünmeyi azaltır.
2) Lastiğin ilk şişirilmesi sırasında topuk ve jant arasını kapatmaya yardımcı olur.
3) Lastik şişirilirken topuk yuvaları ile lastik topuğu arasındaki sürtünme azalacaktır. Bu, topukların tamamen oturması ve topukların bozulmaması için önemlidir.
Unutmayın - bir lastiği şişirirken her zaman koruyucu gözlük takılmalıdır.
Topuk kayganlaştırma ile ilgili olarak aşağıdaki uyarıları dikkate alın:
1) Lastiğin kauçuğuna zarar verecek petrol ürünleri kullanmayınız.
2) Krem, çelik jantı paslandırabilecek ürünler ve ya suyla seyreltilmemelidir.
3) Lastiğin jant üzerinde kaymasına neden olacak yanık yağlar, silikon yağlayıcılar veya sıvı sabunlar kullanmayın.
Janta Lastik Nasıl Takılır
Jant, lastik sökme takma makinası döner tablasına sıkıştırılmış haldeyken, kremlenmiş lastiği janta yerleştirin ve sökme takma kafasını yerine getirin. Janta dokunmayı önlemek için lastik montaj kafasının jant kenarından uygun mesafeye (2 mm) yerleştirildiğinden emin olun. Lastik alt topuğunun montaj kafasının arka tarafının sol üstüne ve topuğun yine alt kısmının montaj kafasının sağ altında olacak şekilde çapraz bir şekilde takılmalıdır. Döner tabla etkinleştirildiğinde, topuğu aşağı yönde zorlamaya devam etmelisiniz. Aynı işlem üst topuk içinde yapılmalıdır
Lastiğin Şişirilmesi - DİKKAT!!! Lastiğin şişirilmesi, lastik sökme takma işleminin en tehlikeli kısmı olabilir.
Aşağıda belirtilen önlemlere ve yönergelere uyulması önemlidir: Şişirme göstergesinin düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol edin. Doğru basınç okumaları, güvenli lastik şişirme için önemlidir. Jant, lastik montajı için dışarıdan sıkıştırılmışsa, tırnakları serbest bırakın, lastiği kaldırın ve tırnakları döner tabla üstünün ortasına getirin.
Şişirme pedalı tipik olarak makinenin sol tarafında bulunur ve şişirme hortumundan geçen hava akışını kontrol eder.
NOT: Hortumun ucundaki mandallı hava ucu her zaman açık tipte ve tüm parçaları düzgün çalışır durumda olmalıdır.
1. Supap gövdesini operatörün önüne konumlandırın ve şişirme hortumunu bağlayın. Lastiği jantın üst kenarına doğru kaldırın. Lastiğin üst topuğunu supap sapının altını kapatacak şekilde olduğundan emin olun.
2. Şişirme pedalına basın ve lastik supabından hava akışını başlatmak için basılı tutun ve istenilen hava kadar basmaya devam edin.
3. Şişirme pedalını bırakın ve her iki topuğun janta tamamen oturduğundan emin olun. Topuklar oturmadıysa bu adımları tekrarlayın.
Not: Lastik ve tekerlek uygun şekilde kremlenirse ve operatör 3 veya 4 denemeden sonra topuklar oturmadı ise, topukların oturmasına yardımcı olmak için lastiğe daha fazla hava akışı sağlamak için supap iğnesi çıkarılabilir. Topuklar oturmadı ise şoklama tüpü kullanılabilir.
Operatör, Topuk oturtma ve lastik şişirme işlemleri sırasında ellerini, kollarını ve tüm vücudunu lastikten uzak tutmalıdır. Kişisel yaralanmaya neden olabileceğinden, lastiğin üzerinde durmayın. Lastiği şişirirken aletleri lastiğin yanağında bırakmayın. Lastik topuk oturtma işlemi sırasında ASLA hava basıncını (14” lastik için) 40 PSI'yi aşacak şekilde artırmayın. Operatör topuğu oturtamıyorsa bir şeyler ters gidiyor demektir. Lastiğin havasını tamamen indirin, lastiği ve tekerleği inceleyin ve bulunan sorunları düzeltin, her iki topuğu bolca kremleyin ve prosedürleri yeniden deneyin.
Lastik üreticisinin tavsiye ettiği hava basıncını aşmayın. Lastikler, özellikle bu limitlerin üzerinde şişirilirse patlayabilir. Ellerinizi, kollarınızı ve tüm vücudunuzu şişen lastikten uzak tutun. Şişirme sırasında dikkatinizin dağılmasını önleyin. Aşırı şişmeyi önlemek için lastik basıncını sık sık kontrol edin. Fazla şişirilme ile patlayan bir lastik veya jant, operatörün veya çevredeki kişilerin ciddi şekilde yaralanmasına veya ölümüne neden olacak kadar yeterli bir kuvvetle yukarı ve dışarı doğru fırlayabilir.
Şoklama
Bazı lastik sökme takma makinalarında döner tabla tırnakları arkasından 140 PSI'lık bir hava şoklama yaparak, topukların oturmasına yardımcı olmak için jant ve lastiğin alt boşluğuna hava perdesi oluşturur. Dışarıdan müdahale ile yani şoklama tüpünde bulunan vana sayesinde lastiğin üst boşluğundan hava takviyesi yapılabilir. ASLA gereğinden fazla hava kullanmayınız ve tehlikeli olabileceğini unutmayınız.
Şişirme sırasında lastiğin üzerinde durmayın. Hem üst hem de alt damaklara krem sürmek gerekir. Supaptan geçen hava akışı, veya şoklama ekipmanlarına yeterli akışı sağlamak için üst yada alt topuğu janta doğru ittirmek gerekebilir.
TEHLİKE! DİKKAT!
UYUMSUZ LASTİKLER VE JANTLAR Asla uyumsuz lastikleri ve tekerlekleri monte etmeye ve şişirmeye çalışmayın. Uyumsuz lastik ve tekerlek kombinasyonları patlayarak operatörün ve çevredeki kişilerin kişisel yaralanmasına veya ölümüne neden olur. Güvenlik için, uyumsuz lastikleri ve tekerlekleri monte etmeye ve şişirmeye çalışmayın.
OKUYUN… Yanlış boyuttaki lastiği takmak ve şişirmek canınızı yakabilir. Lastiğin üzerindeki ebadı okuyun ve jantla eşleştiğinden emin olun. 17,5 inç jant üzerine 17 inç lastik veya 17 inç jant üzerine 17,5 inç lastik gibi, daha büyük bir janta daha küçük bir lastik takarken özellikle dikkatli olun. Uyumsuz bir lastik ve jantın şişirilmesi patlamaya neden olabilir.
KONTROL EDİN… Bir janta herhangi bir lastik takmadan önce jantta, lastiğin doğru oturmasını engelleyebilecek pas, sert noktalar, bükülmüş kenarlar veya çatlaklar olup olmadığını kontrol edin. Bu sorunlardan herhangi birini fark ederseniz, ustabaşınız tarafından jant kontrol edilene kadar lastiği takmayın. Lastiği topuk hasarı açısından inceleyin.
TAKMA… Lastiğin uygun olduğundan ve doğru boyutta olduğundan ve jantın uygun olduğundan emin olduktan sonra, lastiği güvenli bir şekilde monte edin. ASLA, asla lastiği şişirirken üzerine eğilmeyin. Bir lastik patlarsa, düz yukarı gidecektir. Bu olursa, lastiğin yüzünüze çarpmasını istemezsiniz. Ayrıca, topuk oturmasa bile lastiği asla aşırı şişirmeyin. Asla fazla şişirmeyin. Lastik oturmadıysa, birden yerine oturabilir ya da janttan çıkıp fırlayabilir ya da patlayabilir. (Daha önce büyük bir basınçla patlayan lastiğin yanında bulundum büyük sakatlanmalara sebep olabilir parçalar fırlayabilir veya kulaklarınıza zarar verebilir) Lastiğin havasını boşaltın ve tekrar jantla birlikte kontrol edin. İkinci kez çalışmazsa, başka bir lastik deneyin.
Makinenin çalıştırma talimatlarının uygulanması tüm operatör ve makina sahibinin sorumluluğundadır.
